Outplacement (Yeni Kariyere Geçiş) Danışmanlığı günümüzde istihdam dünyasının en önemli konularından biri.

Outplacement(Yeni Kariyere Geçiş) , her düzeyde yaşanan işten çıkartmalarda,  hem organizasyondan ayrılmak zorunda kalanlar, hem de mevcut çalışanlar için çok hassas yürütülmesi gereken bir süreç.

Bu sürecin her sektörde, şirketlerin yaşadığı organizasyonel gelişim, konjonktürel değişim, finansal nedenlerle çok değer verilen  insan kaynağının azaltılma ihtimalini gündeme getirdiği andan itibaren çok doğru yönetilmesi gerekiyor.

Bu süreçte, Outplacement – Yeni Kariyere Geçiş Danışmanlığı konusunda uluslararası akreditasyonu olan Özel Koçluk formasyonumuzla yeteneğin kazanımı ve geliştirilmesi odağında özel bir perspektifle hem şirketlere hem de işten ayrılmak zorunda kalan çalışanlara Duman Consultancy olarak danışmanlık desteği veriyoruz.

Outplacement konusunu biraz daha açıklayabilmek üzere soru ve cevaplarla ilerleyelim;

En çok hangi sektörler, şirketler bu hizmeti çalışanlarına sunuyor?

Sektörel olarak direkt bir adresleme güç olmakla birlikte, daha çok değişimi ve verimliliği insan kaynakları stratejisinin ana eksenine koyan,  yabancı sermayeli veya lokal kurumsal şirketlerin bu hizmeti çalışanlarına verdiğini söyleyebiliriz. Bu şirketlerde, insan kaynakları stratejilerine paralel şekilde yetenek yönetimine, kurumsal eko-sistem ile uyumlu kişilerarası ilişki gelişimine destek sağlayan bir İK süreç yönetimi olduğundan aynı dinamikle outplacement yapılmasına da önem verilmektedir.

İşe alım süreçlerinde profesyonel bir danışmanlık alan bu şirketler, bunun izdüşümünün outplacement olması gerektiğine duydukları inançla işten ayrılmak zorunda kalan çalışanlarına mutlaka bu danışmanlık hizmetini sunmaktadırlar.  Elbette; yeni kariyere geçişte çalışanın mevcut iş tanımı dışında var olan diğer yeteneklerini de kullanabileceği, birey olarak kendisini daha özgür ve yaratıcı ifade edebileceği platformlarda yer alabilmesi hedeflendiğinden mevcut şirketi ile yakın çalışılmakta ve gerekli raporlamalar da bu danışmanlık süreci içinde şirkete yapılmaktadır.

Daha çok hangi pozisyonda çalışanlar için bu hizmet sunuluyor?

Outplacement; en üst düzey yöneticiden mavi yaka personele kadar her düzeyde çalışana verilebilir. Yönetici düzeyinde program bireysel olarak verilmelidir, Orta- giriş düzeyinde ve mavi yakada ise gruplar halinde program uygulanabilir.

Uygulamada şirketlerin; daha çok orta ve üst düzey çalışanlarına bu hizmeti verdiğini söyleyebiliriz.

Şirketler pozisyon ayrışmasını yaparken; Kurum içi dengeler ve değişen makro-ekonomik konjonktürlere göre planlamayı yapmaktalar. Sadece ekonomik kriz, şirketin yaşadığı finansal problemler değil, Change Management-Değişim Yönetimi yapan ve dikkatle uygulayan şirketlerin de sık sık outplacement (Yeni Kariyere Geçiş Danışmanlığı) almaları gerekiyor.  Mikro açıdan baktığımızda; şirketlerin daha standart ama mutlaka daha esnek, yaşayan, değişim nedenlerini açıklayabildikleri şeffaf  organizasyon yapılarına ulaşma istekleri var.

Özellikle organizasyonlar büyüdüğünde, karar mekanizmasının hiyererarşik olarak  yavaşladığı, verimin düştüğü bilinen bir gerçek, bu gibi durumlarda sadeleşmeye giderek hantal bir yapının önüne geçen, yalın ve süreç odaklı organizasyonlar daha çok beğeniliyor.  İşte bu gibi durumlarda da hem iç organizasyonu rahatlatan, hem de dışarıya karşı doğru mesajları vermeyi sağlayan bir outplacement hizmeti; yönetimin çok güç aldığı bir danışmanlık konusu oluyor.

Son yıllarda outplacement hizmetlerinde ne kadarlık bir artış oldu?  Arkasındaki neden nedir?

Son dönemde eleman çıkarttığı ve outplacement hizmeti aldığı bilinen sektörler genelde; ilaç, bilişim, teknoloji, hızlı tüketim, finans, perakende ve üretim şirketleri oldu, elbette işten çıkartmalarda sadece ekonomik krizler değil, birleşme ve satınalamalar  da oldukça etkili, yabancı sermayeli şirketlerden, süreçlerini merkezileştirerek başka ülkelere taşıyanlar da olduğundan bu amaçla son yıllarda işten çıkartmalar yapıldı. Tüm bunlarla mevcut talebin önceki yıllara nazaran  %30-%40 civarında artış gösterdiğini söyleyebiliriz.

 Outplacement ne gibi faydalar sağlıyor? Türkiye’de ne kadar yaygın? Yurtdışında durum nedir?

Outplacement’ın ortaya çıkışı 2. Dünya Savaşı sonrasıdır. İlk kez 1945 yılında Amerikan Silahlı Kuvvetleri’nde uygulanmış,  savaş sonrası evlerine dönen gönüllülere, iş olanakları bulunması ve bireysel danışmanlık hizmeti sunulması hedeflenmiştir. 1960’lı yıllarda ise Avrupa’da bu danışmanlık hizmeti işten çıkarmaların içine entegre edilmiş, Avrupa’daki  yasal altyapının ve sosyal güvenlik sisteminin daha güçlü oluşu nedeniyle ivme kazanarak önemli bir İK stratejisi haline gelmiştir. Dünyadaki gelişim alanına karşılaştırmalı baktığımızda; ABD’de işletmeler çalışanları daha kolay işten çıkarabilmekte ve bunu diğer tedbirlere başvurma gereği duymadan yapabilmektedir. Oysa, Avrupa’da işletmeler sıkı mevzuatlarla sınırlandırılmış ve işçileri koruyucu önlemler alınmıştır.

Şu anda Belçika, Hollanda, Almanya, İsviçre ve Danimarka bu hizmetin en yaygın kullanıldığı ülkelerdir. Bazı ülkelerde yasal altyapı desteklediği için outplacement 45 yaş üstünde, en az 1 yıl çalışan ve belli pozisyonlarda görev yapan çalışanların işten çıkarılmalarında zorunlu bir hizmet olarak verilmektedir. Hollanda’da sendikaların da outplacement uygulamasına  sıcak bakması nedeniyle en alt seviyede çalışan-işçi statüsündekiler için de bu uygulama talep edilmektedir. Ortalama iş arama süresinin 6-8 ay arasında olduğu Hollanda, Avrupa’da yeniden yerleştirme danışmanlığının en çok uygulandığı ülkelerden biridir. Ülke aynı zamanda çalışanlara yönelik sosyal planların da en gelişmiş olduğu ülkelerdendir.

Şirketlerin; ekonomik veya karlılıkla ilgili nedenlerle iş gücünü azaltması, fabrika, bölüm kapanışı, üretimde daralma gibi stratejik kararların ardından aldığı yeniden yapılanma kararında çalışanları için yeni kariyere geçiş noktasındaki bir danışmanlık ihtiyacıdır,

Türkiye’de bu danışmanlık hizmetine Avrupa ile mukayese ettiğimizde göreceli olarak daha az başvurulmakla birlikte, yabancı sermayeli şirketler ve kurumsal lokal şirketler önem vermekte ve İK stratejileri içine almaktadır. Özellikle şirket birleşme ve satınalmaları çalışanlar için işlerinden ayrılmak zorunda kaldıkları bir durum olduğundan yine bu noktada  Outplacement ihtiyacı Türkiye’de sık sık gündeme gelmektedir.

Kurumlar, işten çıkarmak zorunda kaldıkları çalışanlarına bu hizmeti hem sosyal sorumluluk gereği hem de kurumsal imaj ve geride kalan çalışanlarına doğru mesaj verebilmek adına bir strateji olarak yönetmelidirler. Kurumlar, outplacement hizmeti vererek nitelikli çalışanları ile pozitif ve profesyonel bir şekilde vedalaşmış oluyorlar, ayrılma sürecinin işveren markasına verebileceği zararları minimuma indirmek, işe iade davaları ve benzer yasal riskleri azaltmak, mevcut çalışanların bağlılığını ve verimini korumak diğer fayda sağlayan önemli konular.

Özellikle toplu işten çıkartmaların yaşandığı ortamda sadece işten ayrılan çalışan değil aynı zamanda işini koruyan çalışanlar da bu olumsuz iklimden etkilenir, bu süreçte işverenin pozitif ve profesyonel yaklaşımı ve sunduğu ek avantajlar çalışanlar üzerinde pozitif bir etki yaratır. İç barış, çalışan memnniyeti ve bağlılık en çok bu geçişlerde yara alır eğer dikkat edilmezse.

Outplacement hizmeti işten ayrılan çalışan için; yeni bir adım, yeni bir kariyere geçiş danışmanlığıdır. İşten çıkartılan kişinin duygusal açıdan güçlü olmasına destek vermek, kişisel farkındalık yaratmak, güçlü olduğu ve farkında olmadığı diğer yön ve yetkinliklerini ortaya çıkartarak yeni bir kariyer hedefi belirlemesi amaçlanır. iş arama sürecinde; sektörel iş piyasası,  hedeflenen firmalar hakkında bilgi verilir, kariyer hedeflerine ulaşması için iş başvurusu yapabileceği platformlara nasıl ulaşacağı anlatılır, başarılı bir iş görüşmesi için eğitim verilir, ancak hiç bir şekilde işe yerleştirme garantisi sunulmaz.

Günümüzde, İnsan Kaynakları Stratejileri; çalışanın işe yeni başladığı andan itibaren işe bağlılık ve kalıcılığını sağlamak üzere kurgulanmaktadır. Elbetteki kariyeri, kişisel ve yönetsel gelişimi, profesyonel bir çerçevede takibi gerektirmekte, özellikle işten çıkartma durumu sözkonusu olduğunda özel ve çok hassas bir danışmanlığı – Outplacement’ı gerektirmekte.

2020 için beklentiniz nedir? Outplacement hizmetlerinde nasıl bir hareketlilik bekliyorsunuz?

2019 birçok açıdan zor bir yıldı, daha beklenen toparlanma gerçekleşmeden 2020’nin ilk aylarında başlayan Covid-19 virus salgını tüm dünyayı global bir tehdit olarak sarınca elbette ekonomik olarak sıkıntıların devamına neden oldu, buna bağlı olarak istihdam dünyası içinde çok ciddi sıkıntılar yılın ilerleyen aylarında da maalesef görülecektir. Temennimiz; şirketlerin bu süreci en az zararla atlatmaları ve hem organizasyonda kalan hem de ayrılmak zorunda kalacak çalışanları için koruyucu önlemler almalarıdır. Şirket yönetimleri personel maliyetlerini optimize edecek yeni çözümler bulmak ve stratejik insan kaynakları planlaması için farklı aksiyonlar almak gerekecektir. Bu durumda da outplacement ihtiyacı birçok şirket için gündeme gelecek bir konu olmalıdır.

Akgül Can Beyhan
Kıdemli Müşteri Ortağı ve Yeni Kariyere Geçiş Koçu